Αλεξιθυμία: Έλλειψη συναισθημάτων ή αδυναμία έκφρασής τους;

 

Ο όρος αλεξιθυμία αναφέρεται σε καταστάσεις, όπου ο άνθρωπος αδυνατεί να κατανοήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του. Η λέξη αυτή, προέρχεται από τη λέξη θυμό (εννοώντας το συναίσθημα), από τη συνθετικό –λεξ- από τη λέξη και από το στερητικό –α-, δίνοντας την έννοια του όρου, ότι δεν υπάρχουν δηλαδή λέξεις για το συναίσθημα.

Ο όρος αλεξιθυμία, έχει ελληνική καταγωγή και χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον ψυχίατρο Πέτρο Συφναίο (1973), ο οποίος τον χρησιμοποίησε για να μπορέσει να περιγράψει την κατάσταση κάποιων ασθενών με ψυχοσωματικά προβλήματα. Η αλεξιθυμία, δεν κατατάσσεται στις ψυχολογικές διαταραχές. Κυρίως αντιπροσωπεύει μια προβληματική κατάσταση της προσωπικότητας. Η ένταση και η σοβαρότητά της διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ μεγάλη είναι και η πιθανότητα να εμφανιστούν προβλήματα στη προσωπικότητα ενός αλεξιθυμικού ατόμου.

Τι προκαλεί την αλεξιθυμία

Μέχρι και σήμερα, δεν έχει διευκρινιστεί με σαφήνεια ποιοι παράγοντες προκαλούν την αλεξιθυμία. Κάποια αίτια που μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνισή της, είναι: η κληρονομικότητα της ασθένειας, γενετικές ανωμαλίες ή κάποια ελλιπή νευρολογική ανάπτυξη, επιπλοκές από κάποια εγκεφαλική εγχείριση, ψυχολογική άμυνα κατά του στρές ή κάποιας αρρώστιας, αλλά και επιρροές από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του ατόμου.

Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί ακόμη να υποστηριχθεί με απόλυτη σιγουριά τι προκαλεί την αλεξιθυμία. Κάποιοι νευροψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι προκαλείται από διαταραχή στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο και έχει την ευθύνη για τη δημιουργία των συναισθημάτων. Άλλοι, υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στη αδυναμία μεταφοράς των συναισθημάτων από το δεξί στο αριστερό ημισφαίριο, στις περιοχές της γλώσσας.

Πρωτογενής και δευτερογενής Αλεξιθυμία

 

Ανάλογα με τα αίτια που την προκαλούν, η κατάσταση της αλεξιθυμίας κατηγοριοποιείται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Η πρωτογενής αλεξιθυμία οφείλεται αποκλειστικά σε νευρολογικά αίτια και δεν υπόκειται σε θεραπεία. Είναι ταυτόσημη με τη φύση του ανθρώπου και τα γονίδιά του. Αντίθετα, η δευτερογενής αλεξιθυμία, οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια, είτε από αντίδραση σε κάποιο ψυχολογικό τραύμα είτε από κακή ανατροφή, ως άμυνα στις ψυχικές δυσκολίες που βιώνει το άτομο. Η δευτερογενής αλεξιθυμία, μπορεί να θεωρηθεί μερικώς θεραπεύσιμη, αν ακολουθηθεί σωστή θεραπεία και εκπαίδευση.

Κύρια χαρακτηριστικά της Αλεξιθυμίας

Βασικό γνώρισμα των αλεξιθυμικών ατόμων, είναι ότι ενώ τα άτομα αυτά έχουν συναισθήματα όπως όλοι, δεν γνωρίζουν τη σωματική έκφρασή αυτών, όπως για παράδειγμα το κοκκίνισμα, η ταχυπαλμία κ.α., ή αδυνατούν να κατανοήσουν τη σημασία των συναισθημάτων τους, αποτυγχάνοντας στο να προσδιορίσουν ονομαστικά όσα αισθάνονται.

Τα αλεξιθυμικά άτομα, είναι κυρίως αγχώδη και φοβικά. Αγχώδη, διότι αδυνατούν να προσδιορίσουν τα συναισθήματά τους, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται ως απροσδιόριστο άγχος. Από την άλλη, είναι φοβικοί ως προς τις προσωπικές τους επιλογές, καθώς αδυνατούν να λάβουν γρήγορες αποφάσεις –σε συναισθηματικό επίπεδο-, γεγονός που ενισχύει το φόβο ανταπόκρισης σε συναισθηματικές καταστάσεις και επιλογές.

Ακόμη, οι αλεξιθυμικοί, συχνά πάσχουν από κατάθλιψη, λόγω του ότι βιώνουν αρνητικές καθημερινές καταστάσεις οι οποίες οδηγούν σε πολύ αρνητικές σκέψεις. Οι σκέψεις αυτές καταβάλλουν το άτομο, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά, οδηγώντας σε μια σωματικής μορφής κατάθλιψη, την οποίο τα άτομα αδυνατούν να κατανοήσουν και να εξηγήσουν.

Η έλλειψη φαντασίας και η σημασία της

Η φαντασία είναι μια διεργασία του ανθρώπου με την οποία έχει την ικανότητα να δημιουργεί εικόνες με το μυαλό, να φαντάζεται συναισθήματα, καταστάσεις, επιθυμίες και όνειρα, ακόμη κι όταν όλα αυτά δεν υπάρχουν πραγματικά. Στους αλεξιθυμικούς, η λειτουργία αυτή εκλείπει και τα άτομα αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν την αυθόρμητη φαντασία τους για να προσδιορίσουν τα συναισθήματά τους ή/και για να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων.

Αν και υποστηρίζεται ότι η αλεξιθυμία αποτελεί μια δύσκολα θεραπευόμενη κατάσταση, πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι η  ομαδική ψυχοθεραπεία, αποτελεί μια αισιόδοξη θεραπευτική πνοή, καθώς ενσωματώνει τεχνικές συναισθηματικής έκφρασης και φαντασίας. Υποστηρίζεται, ότι η θεραπευτική αυτή μορφή, έχει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της αλεξιθυμίας αλλά και των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων που την συνοδεύουν...

Επιμέλεια : Ειρήνη Ελένη Καραμπερίδου

πηγή : Enallax News

__