Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2013

Κάστα


Ανθρώπινα δικαιώματα
 


Με τον όρο κάστα περιγράφεται ο θεμελιώδης θεσμός της κοινωνικής οργάνωσης και διάρθρωσης της Ινδίας. Ο όρος προέρχεται εκ της λατινικής λέξης "castus", που σημαίνει καθαρός, αμόλυντος, χωρίς αναμείξεις. Στην απλούστερη μορφή του ο όρος ταυτίζεται με το χρώμα του δέρματος, που αποτελεί και το βασικό στοιχείο της ινδικής κοινωνικής ταξινόμησης.

Το σύστημα στην πληρέστερη ανάπτυξή του απαντάται στον ινδουισμό, αν και ανάλογες μορφές υπάρχουν στον ισλαμισμό, στον χριστιανισμό, τους Σιχ και άλλες θρησκευτικές ομάδες στην Ν. Ασία. Είναι αρχαίος θεσμός-πυρήνας της ινδουιστικής κοινωνίας επί δύο χιλιετίες και αναπτύχθηκαν όχι μόνο περίπλοκα συστήματα και πρακτικές, αλλά και μία περίπλοκη θεωρία που τις ερμηνεύει και τις αιτιολογεί. Το θεωρητικό υπόβαθρο έχει απωλέσει την αρχική του σημασία και δύναμη, ωστόσο πολλές από τις πρακτικές του ισχύουν έως και σήμερα[1].

Η λέξη κάστα στην Ινδική αποδίδεται ως βάρνα ή τζατί. Η λέξη βάρνα υποδεικνύει ένα ιδανικό μοντέλο, έναν τρόπο σχεδιασμού της κοινωνίας, ενώ η λέξη τζατί αναφέρεται στις πραγματικές κοινωνικές ομάδες με τις οποίες ταυτίζονται οι άνθρωποι και στη βάση των οποίων αλληλεπιδρούν. Οι βάρνα είναι μόνον τέσσερεις από αρχαιοτάτων χρόνων: μπραχμάν, κσατρίγια, βάισυα και σούντρα. Οι τζατί είναι πολλές στον αριθμό και συχνά εσωτερικά διασπασμένες. Αν και διαφέρουν από θρησκεία σε θρησκεία και άλλαξαν πολλές φορές την ταυτότητά τους, συνεχίζουν να ασκούν επίδραση στους Ινδούς[2]

Πολλές φορές όμως ο όρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά για να υποδείξει κοινωνικές διακρίσεις, η έντονο κοινωνικό αποκλεισμό των κατωτέρων βεβαίως τάξεων και όχι των ανωτέρων. Υπό την αντίληψη αυτή των "έγχρωμων καστών", η χρήση του όρου από τους Δυτικούς προχώρησε και στην φυλετική διάκριση υπεροχής όπως στις ΗΠΑ τη Νότια Αφρική και άλλες χώρες.
Αναφορές

    ↑ Dumont L. (1980) Homo Hierarchicus: The Caste System and its Implications, Chicago: University of Chicago Press
    ↑ Alan Barnard - Jonathan Spencer (eds), Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology, New York, USA, 138.


Oι "Ανέγγιχτοι"

Περίπου 167 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ινδία γεννήθηκαν έξω από το ινδουιστικό σύστημα των τεσσάρων βάρνα, το σύστημα των καστών που είναι ένα από τα αρχαιότερα συστήματα κοινωνικής ιεράρχησης στον κόσμο. Τους ονομάζουν "Ανέγγιχτους", παρόλο που οι ίδιοι προτιμούν τη λέξη ντάλιτ, που σημαίνει "θρυμματισμένοι άνθρωποι".
Οι κάστες σήμερα στην Ινδία είναι τέσσερις: οι ιερείς, οι πολεμιστές, οι επιχειρηματίες και οι εργάτες που υποστηρίζουν τις εργασίες των υπόλοιπων τριών καστών.
3000 χρόνια πόνου για τους ντάλιτ
Αν κάποιος ντάλιτ αγγίξει κάποιον από ανώτερη κάστα, ο τελευταίος πιστεύει ότι έχει μολυνθεί και υπόκειται σε μια σειρά τελετουργίες προκειμένου να εξαγνιστεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ντάλιτ να πέφτουν θύματα κοινωνικού αποκλεισμού, εκμετάλλευσης, βίας και αδικίας.
Η ύπαρξη των «ανέγγιχτων» είναι ένα φαινόμενο που αφορά περίπου 260 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο. Είναι κατά κανόνα συνδεδεμένο με τις αντιλήψεις της τελετουργικής καθαρότητας και μόλυνσης που βρίσκονται βαθιά ριζωμένες σε διάφορες κοινωνίες και πολιτισμούς. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται σε μια μόνο γεωγραφική περιοχή ή μία συγκεκριμένη θρησκεία και πίστη. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Κάστα σημαίνει άρνηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ισότητας. Σημαίνει την εκ γενετής καταδίκη σε μια ζωή εκμετάλλευσης, βίας, κοινωνικού αποκλεισμού και απομόνωσης. Οι διακρίσεις με βάση την κάστα δεν αποτελούν μόνο παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά εκθέτουν τα θύματά τους και σε άλλες μορφές παραβίασης των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων τους.

Τα άτομα που ανήκουν σε μια κατώτερη κάστα έχουν χαμηλό εισόδημα και στερούνται την πρόσβαση σε γεωργική γη και πιστώσεις. Συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλά χρέη ή σε κατάσταση εργασιακής υποχρέωσης, που είναι στην πραγματικότητα μια σύγχρονη μορφή δουλείας. Η παιδική εργασία κάνει θραύση. Τα παιδιά στις κατώτερες κάστες πλήττονται από υψηλά επίπεδα αναλφαβητισμού. Για τις γυναίκες, το σύστημα της κάστας πολλαπλασιάζει τη φτώχεια και τις διακρίσεις.

Πολλές χώρες έχουν υιοθετήσει νόμους και εφαρμόζουν πολιτικές για την καταπολέμηση αυτής της μάστιγας. Υπάρχουν Συντάγματα που απαγορεύουν τις διακρίσεις με βάση την κάστα, ενώ μέλη κατώτερης κάστας έχουν εκλεγεί σε ανώτατα αξιώματα. Ειδική νομοθεσία προβλέπει δράσεις στον τομέα της εκπαίδευσης και της απασχόλησης, καθώς και προστασία από τη βία και την εκμετάλλευση. Δικαστικές αρχές προσπαθούν να επιβάλουν νόμους και να παράσχουν ανακούφιση στα θύματα. Ειδικά ιδρύματα υπερασπίζονται τα μέλη της «κατώτερης κάστας».

Υπάρχει πραγματική ανάγκη για στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές και προγράμματα. Είναι επιτακτική ανάγκη να υλοποιήσουμε εκπαιδευτικά προγράμματα που μπορούν να αλλάξουν τις βαθιά ριζωμένες συστηματικές, πολιτιστικές και κοινωνικές προκαταλήψεις, τα έθιμα, τις πεποιθήσεις και τις παραδόσεις που βασίζονται στην καταγωγή, τη δύναμη και τον πλούτο. Πάνω απ’ όλα, οι πληγείσες από το σύστημα της κάστας κοινότητες πρέπει να αποκτήσουν φωνή και να συμμετάσχουν πλήρως στην ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των στρατηγικών που έχουν ως στόχο την ενίσχυσή  τους. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να στηρίξει ενωμένη αυτές τις προσπάθειες, όπως έπραξε όταν συνέβαλε στο να τεθεί τέλος στο απαρτχάιντ.

Η δράση για τον περιορισμό αυτής της αποκρουστικής μορφής περιθωριοποίησης και αποκλεισμού πρέπει να επιταχυνθεί. Το οφείλουμε στις οικογένειες της «κατώτερης κάστας» που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το χωριό τους, επειδή τόλμησαν να μην ψηφίσουν υπέρ του ευνοούμενου υποψηφίου της ανώτερης κάστας. Το οφείλουμε στους κατοίκους του χωριού που ανήκουν στην κατώτερη τάξη και πεθαίνουν από την πείνα, επειδή δεν είναι σε θέση να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες που δικαιούνται. Το οφείλουμε στη γυναίκα της «κατώτερης κάστας» που έπεσε θύμα επίθεσης, που ταπεινώθηκε δημοσίως από τα μέλη της ανώτερης κάστας και αναγκάστηκε να φάει τα περιττώματά της επειδή κατηγορήθηκε για μαγεία. Ολα τα θύματα του συστήματος της κάστας απαιτούν και δικαιούνται αποκατάσταση. Τα δεινά των εκατοντάδων εκατομμυρίων δεν μπορούν να δικαιολογηθούν ως μια μακραίωνη παράδοση ούτε μπορούν να θεωρηθούν απλά ως μια «οικογενειακή υπόθεση».

Ηρθε η ώρα για την εξάλειψη της επαίσχυντης κάστας. Αλλα φαινομενικά ανυπέρβλητα τείχη, όπως η δουλεία και το απαρτχάιντ, έχουν καταργηθεί. Μπορούμε και πρέπει να γκρεμίσουμε επίσης τους φραγμούς της κάστας.

Σημείωση

Σύμφωνα με την κ. Navi Pillay η οποία είναι υπάτη αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα:
   Οι ντάλιτ ή "Ανέγγιχτοι" πέφτουν θύματα διακρίσεων παντός είδους. Δεν τους επιτρέπεται να φορούν παπούτσια ή να περιμένουν σε στάση λεωφορείου. Δεν μπορούν να λάβουν αλληλογραφία στο σπίτι τους. Δέχονται επιθέσεις και προσβολές. Τα παιδιά τους κάθονται χώρια από τους συμμαθητές τους στο σχολείο. Ο λόγος για τα 167 εκατομμύρια ντάλιτ που ζουν στην Ινδία, τη μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε πρόσφατα ψήφισμα για την προστασία των δικαιωμάτων αυτών των ανθρώπων. Κάθε ώρα ένας στους δύο ντάλιτ δέχεται επίθεση. Κάθε μέρα τρεις γυναίκες πέφτουν θύματα βιασμού. Κάθε ώρα 13 ντάλιτ δολοφονούνται. ▲

Συρραφή αποσπασμάτων από  βικιπαιδεία ,edu09
_______________________________


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου