Η Δέησις

ο

The Deesis Mosaic of Jesus (c. 1261).  Hagia Sophia, Constantinople, Turkey.
Photo by Ana Maria Vargas.
Η «Δέηση» Μωσαϊκό του Ιησού (γ. 1261). Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη, Tουρκία.
Η φωτογραφία από την Ana Maria Vargas.

Πηγή

Τίτλος: Ο Χριστός, τμήμα από την Δέηση
Χρονολογία: 1261 μ.Χ
Υλικό: Ψηφιδωτό
Διαστάσεις: -
Δημιουργός: Άγνωστος
Προέλευση: Κωνσταvτιvoύπολη, Αγία Σοφία
Πηγή: Χατζηδάκη, Ν., Βυζαντινά Ψηφιδωτά, Ελληνική Τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1996.

Περιγραφή:

Από τη μεγάλη παράσταση της Δέησης διατηρούνται καλύτερα τα πρόσωπα των τριών γιγάντιων μορφών και το άνω μέρος του σώματος του Χριστού και του Προδρόμου. Αφιέρωμα του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου, για να τιμήσει την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους λατίνους το 1261, το ψηφιδωτό αυτό συνοψίζει με τρόπο θαυμαστό τις νέες τάσεις της παλαιολόγειας ζωγραφικής. Η αναδρομή σε πρότυπα κλασικής τέχνης αναγνωρίζεται στη μορφή του Χριστού, με πρόσωπο σε θέση μετωπική, που ατενίζει προς το πλάι. Αντίστοιχη ροπή διακρίνεται στην απόδοση της γενειάδας του, ενώ για πρώτη φορά μια σκιά, που αποδίδεται με σκοτεινόχρωμες ψηφίδες, διαγράφεται επάνω στο λαιμό. Οι πλαστικές αξίες αναδεικνύονται με την παράθεση ποικιλίας διαβαθμίσεων στους χρωματικούς τόνους για την απόδοση της σάρκας. Η συναισθηματική φόρτιση των εκφράσεων αγγίζει τόνους δραματικούς στις φυσιογνωμίες του Ιωάννη και της Παναγίας. Πυκνές κυματιστές σειρές Ψηφίδων χαράζουν ρυτίδες ανησυχίας στο πρόσωπο του Ιωάννη, ενώ η ακατάστατη κόμμωση καθώς και η γενειάδα του συμβάλλουν στην ένταση της έκφρασής του. Σε θετική λατινική επίδραση πρέπει να αποδοθεί η διάταξη των χρυσών Ψηφίδων του κάμπου με φροντίδα και επιμέλεια, έτσι ώστε να διαγράφεται σχεδόν ανάγλυφα ένα διακριτικό σχέδιο από συνεχόμενα κρινάνθεμα.

Πηγή

ο