Μάνος Χατζιδάκις Ο Μεγάλος Αναρχικός

Tο πανκ, ο Xατζιδάκις και η επανάσταση

Tην εποχή που ήμουν έφηβος -τέλη δεκαετίας '70- δεν υπήρχε μουσική για μένα και τους φίλους μου. Θυμάμαι να έχουμε βγει στους δρόμους ανήσυχοι, φρικιά, αλλά χωρίς μουσική. Το ροκ μάς είχε κουράσει -το ακούγαμε σαν απόηχο της δεκαετίας του '60. Και όλοι οι μεγάλοι ήρωες εκείνης της γενιάς είχαν πεθάνει ή είχαν γίνει επιχειρηματίες που είναι το ίδιο πράγμα. Aπ' την άλλη, από τη μέρα που έπεσε η Xούντα, μας είχαν φάει τ' αυτιά για έναν μεγάλο Έλληνα συνθέτη, τον Θεοδωράκη, που έγραφε επαναστατικά τραγούδια. Περιμέναμε πώς και πώς να τον ακούσουμε. Και ο πρώτος δίσκος που άκουσα ήταν με τον Nταλάρα να λέει "Tη Pωμιοσύνη μη την κλαις"… Mου' ρθε να βάλω τα κλάματα. Ηταν μία από τις μεγαλύτερες μουσικές απογοητεύσεις της ζωής μου. Μου φάνηκε -σαν ήχος, σαν ύφος, σαν λόγια- κάτι τελείως ξεπερασμένο. Kατάλληλο μόνο για soundtrack της ΚΝΕ. Επαναστατικά τραγούδια του βουνού όταν εμείς ήμασταν ήδη στις λεωφόρους. Eμένα όλο αυτό το πακέτο “KNE-Θεοδωράκης-Eπανάσταση” μου βρώμαγε. Συν του ότι είχα μία φυσική κόντρα με τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν πολύ αυστηρός και ξαφνικά ανακάλυπτα ότι είναι κομμουνιστής. Δηλαδή ποια επανάσταση και ποιο κόμμα, όταν εγώ το κόμμα το είχα μες στο σπίτι μου και ήθελε να μου επιβάλει να κόψω τα μαλλιά μου, να μη φοράω τα πουκάμισά μου απ' έξω και να γυρνάω νωρίς;

Και ξαφνικά σκάει το πανκ. Κι εμείς βρίσκουμε επιτέλους μία ταυτότητα. Αυτή η μουσική κουβαλούσε έναν κυνισμό κι έναν μηδενισμό. Εδινε δύναμη σ' όλους εμάς, τα σκληρά αγοράκια, που είχαμε βγει στους δρόμους, λέγαμε όχι στον κόσμο και ζούσαμε την παραφροσύνη της ηλικίας μας έτσι όπως έπρεπε να τη ζήσουμε.

Ο Χατζιδάκις σ'όλα αυτά υπήρχε και δεν υπήρχε. Είχα ακούσει μικρός, τελείως συμπτωματικά, "Τα τραγούδια της Ελένης" και είχα συγκινηθεί. Ελένη λένε και την αδερφούλα μου και κάπως το είχα δει ποιητικά το θέμα… Και αργότερα, όταν αλητεύαμε, πάντα θα βρίσκαμε μια στιγμή ν' ακούσουμε "Το Χαμόγελο της Τζοκόντας" στο μπαλκόνι ενός φίλου ή σε μια παραλία στην Κρήτη μετά από άπειρα μεθύσια, κουρασμένοι… Αλλά ως εκεί. Μύθος Χατζιδάκι δεν υπήρχε για μας. Εμείς κόβαμε φλέβες για τους Sex Pistols, τους Clash, τους Cure…

Τώρα πια που πέρασαν τα χρόνια και είμαι 40φεύγα, συνειδητοποιώ τι ακριβώς είχε συμβεί. Από ένστικτο ξέραμε ποιοι άνθρωποι μας υποστήριζαν. Σε μια εποχή που εμείς κάναμε επίδειξη αναισθησίας και κυνισμού, ο Χατζιδάκις είχε διαπεράσει την πανοπλία του πανκ και είχε τρυπώσει μες στην ψυχή μας. Τι έκανε; Κράταγε την τρυφεράδα μας ζωντανή. Μας έδινε κουράγιο και πίστη ότι μπορούμε να πετάξουμε πάνω από έναν κόσμο που μισούμε. Μας επανέφερε στη σωστή στάση. Εκανε μέσα μας μια επανάσταση. Και τον ευγνωμονώ γι' αυτό.


Ο αληθινός αναρχικός

Τη διαφορά ανάμεσα στον αληθινό αναρχικό και στο γιαλαντζί αναρχικό την έμαθα κοντά στον Μάνο

Το 1975, λίγο μετά τη χούντα, μια παρέα νέων ανθρώπων περπατούσαμε μαζί με τον Μάνο κάπου στο Παγκράτι. Ήταν η εποχή που ο Χατζιδάκις είχε ξεκινήσει το Γ' Πρόγραμμα (ένα αναρχικό πρόγραμμα στο κρατικό ραδιόφωνο), αλλά και η εποχή των εύκολων συνθημάτων. Όπως περνούσαμε, λοιπόν, μπροστά από μια ταβέρνα, ακούμε ξαφνικά κάποιον να φωνάζει τον Χατζιδάκι «φασίστα». Εμείς παγώσαμε. Γυρνάμε και βλέπουμε μια ομάδα «προοδευτικών» σκηνοθετών του νέου ελληνικού κινηματογράφου, με μακριά μαλλιά και μούσια. Ο Χατζιδάκις, ατάραχος, πλησιάζει την ομάδα και λέει: «Ποιος από σας το είπε αυτό;». Κανείς δεν απαντάει. Πάω εγώ να πω κάτι, αλλά ο Χατζιδάκις με ένα νεύμα με σταματάει. Και γυρνώντας προς την ομάδα ξαναρωτάει: «Ποιος από σας το είπε αυτό;». Αυτοί σιωπή. Οπότε εκείνος τους κοιτάζει λίγα δευτερόλεπτα και τους λέει: «Αν αυτός ο χαρακτηρισμός με διαφοροποιεί από εσάς, τον αποδέχομαι ευχαρίστως».


αποσπάσματα από αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι
πηγή
The Schooligans
από το blog the schooligans.gr