Λακανιάδα - Μουσταφά Σαφουάν

 9. ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΔΙΩΝ

(από το 9ο Σεμινάριο για την Ταύτιση )

ΙΙ. Ο μαρκήσιος που κρατούσε λογαριασμό 

  

Όταν ο μαρκήσιος ντε Σαντ πήγε στη Μασσαλία, κατά τον Ιούνιο του 1772, για να τακτοποιήσει τις υποθέσεις του, σκέφθηκε να συνδυάσει την εργασία με την ευχαρίστηση. Ανέθεσε λοιπόν στον υπηρέτη του Λατούρ να του βρει κοπέλες που εκμισθώνουν το σώμα τους όσο γίνεται πιο νέες. Πράγματι, ο Λατούρ βρήκε τέσσερις κοπέλες που συγκεντρώθηκαν στην οικία της μιας από αυτές,της Μαριέττας (23χρόνων). Οι άλλες τρεις ήταν η Μαριάννα(18), η Μαριαννέτα(20) και η Ρόζα(20). Εκείνα που ξέρουμε στη συνέχεια είναι από τις καταγγελίες των κοριτσιών που κατηγόρησαν το μαρκήσιο: 1ον, ότι πήγε να τις δηλητηριάσει και 2ον, ότι ήθελε να τις "πάρει από πίσω", πράγμα που "όλες τους βέβαια αρνήθηκαν απολύτως". Και δεν ήταν περίεργο που το "αρνήθηκαν", αφού η σοδομία επέφερε τότε την ποινή του θανάτου την ποινή στην ενεργητική και στην παθητική της εκδοχή,για άνδρες και για γυναίκες. Είναι επίσης αλήθεια ότι ο μαρκήσιος τους έδωσε καραμέλες με γλυκάνισο και κανθαριδίνη - το αφροδισιακό της εποχής, το οποίο τους προκάλεσε στομαχικές διαταραχές.

Ας μείνουμε στην συνεδρία με τη Μαριέττα, όπως την περιγράφει στη βιογραφία του Σαντ ο Ζιλμπέρ Λελύ (σ.79). " Ο Σαντ της λέει να γδυθεί και να ακουμπήσει στο πόδι του κρεβατιού , κι έπειτα τη χτυπάει με τη σκούπα. (Επειδή το μαστίγιο με τη βελόνα που έβγαλε ο μαρκήσιος τρόμαξε τις κοπέλες, έστειλαν την υπηρέτρια να αγοράσει μια σκούπα με ρείκια.) Αφού της έδωσε αρκετές καλές ξυλιές, λέγει στην κοπέλα να τον ξυλοκοπήσει κι αυτή με την σειρά της. Την ώρα που τον δέρνει, ο μαρκήσιος με το κονδυνομάχαιρό του σημειώνει τα χτυπήματα στο περβάζι του τζακιού. Αργότερα, η αστυνομία μπόρεσε να διαβάσει αριθμούς τον ένα κάτω από το αλλο: 215, 179, 225, 240, αλλά οι αθριμοί αυτοί πρέπει να αντιστοιχούν επίσης και στα χτυπήματα που έδωσε ο ίδιος.

Για να αναδείξει το στοιχείο της μοναδικότητας, ο μαρκήσιος μετρά το κάθε χτύπημα που δίνει ή παίρνει. Η εγκοπή που σημειώνει με το μαχαιράκι που είχαν για να ξύνουν τα κονδύλια τους αναδυκνύει αυτή τη μοναδικότητα στο καθένα, στο "ένα ακόμα" που προστιθεται επαναληπτικά στο προηγούμενο.

Καθώς λέγει ο Λακάν, η ταύτιση με το μοναδικό χαρακτηριστικό είναι η ταύτιση με το ίχνος της πρώτης φοράς ,ας πούμε, με το χτύπημα της πρώτης φοράς. Στη συνέχεια, το άλλο ένα, ακόμα ένα... δημιουργούν μια επαναληπτική σειρά 1+1+1.... Αλλά κάθε χτύπημα φέρνει το υποκείμενο αντιμέτωπο με την έλλειψη που θέλει να το κάνει να χτυπήσει ξανά. Έτσι, κάθε φορά η έλλειψη(το μείον ένα) του υποκειμένου το κάνει να θέλει ένα παραπάνω, ακόμα ένα.

Δύο πράγματα πρέπει να συγκρατήσουμε απ αυτό το μοναδικό χαρακτηριστικό με το οποίο ταυτίζεται ένα υποκείμενο(είτε είναι το χτύπημα του σαδιστή, είτε μια λαμπερή μύτη για ένα φετιχιστή ή ένα "συμβόλαιο" του μαζοχιστή με την αφέντρα του κ.λ.π.). Έχει ένα μοναδιαίο χαρακτήρα μονάδας που επιτρέπει την επανάληψή του (ένα ακόμα χτύπημα, μιαν ακόμα μύτη, ένα ακόμα "συμβόλαιο"). Δεύτερον, λόγω της μοναδικότητας του εγκαθιδρύει τη διαφορά: μπορεί να ψάχνουμε το ίχνος της πρώτης φοράς, αλλά δεν παύει το ένα δεύτερο χτύπημα να είναι "ένα παραπάνω" - κάτι διαφορετικό από την (πρώτη ) μονάδα της σειράς.

Ο Λακάν αναφέρεται σε αυτές τις τρεις θεληματικές διατάξεις για την απόσταση της απόλαυσης(σαδιστική, φετιχιστική και μαζοχιστική) καταρχήν για συγκυριακούς λόγους, αφού έγραφε το περίφημο κείμενο του Ο Καντ με τον Σαντ εκείνη την εποχή (το κείμενο θα δημοσιευτεί τον Απρίλιο του επόμενου έτους, του 1963). Υπάρχουν όμως και πιο ουσιαστικοί λόγοι, αφού βρίσκουμε πυρήνες αυτών των θεληματικών διατάξετων στα παθήματα της ανικανοποίητης, της αδύνατης και της παρεμποδισμένης επιθυμίας (γνωστά από τις δυναμικές ακραίας ζητήσεως , της εμμονής και της φοβίας που προκαλούν).

Μετά την ταύτιση με το μοναδικό χαρακτηριστικό, ας δούμε και την ταύτιση με το τίποτε. Ο αυτόχειρας, παραδείγματος χάριν, έχει κουραστεί από ένα παιγνίδι όπου ο Άλλος βγάζει όλους τους άσσους (1+1+1...) και τα "παίρνει όλα".

απόσπασμα

ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΣΑΦΟΥΑΝ 
ΛΑΚΑΝΙΑΔΑ
Τα σεμινάρια του Ζακ Λακάν 1953-1963  (σελ.305) 
εκδόσεις ΚΕΔΡΟς

από CaRiNa

~~~~~~