Π Ο Ν Τ Ο Σ ( Ι )

Πόντος : Θέση και Γεωγραφία

Εύξεινος Πόντος

Πόντος ονομάζεται η περιοχή της Μ.Ασίας που βρίσκεται κατά μήκος των παραλίων του Ευξείνου Πόντου (στον οποίο οφείλει και την ονομασίας της) και εκτείνεται με σχήμα τόξου από Βατούμ (Βαθύ) μέχρι τις εκβολές του ποταμού Άλιος. Η ονομασία "Πόντος" είναι περισσότερο πολιτική παρά γεωγραφική και χρησιμοποιήθηκε τους χρόνους μετά τον Μέγα Άλέξανδρο.Είναι μαλιστα στενά συνδεδεμένη με τον Εύξεινο Πόντο (Ποντικό Πέλαγος κατά τους αρχαίους),ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πολιτική και οικονομική ιστορία της Ανατολικής Ευρώπης,αποτελώντας αρχαιότητα ακόμα,όπως μαρτυρούν οι ονομασίες,καθαρά Ελληνική θάλασσα.Η σύνδεση μάλιστα με την αρχαία Ελληνική ιστορία ξεκινά από τη γνωστή Αργοναυτική εκστρατεία που έκανε ο Ιάσων στην Κολχίδα για να αποκτήσει το χρυσόμαλο δέρας.

Η χώρα του Πόντου διασχίζεται από την οροσειρά του Παρυάδρου,η οποία και αποτελεί συνέχεια του ορεινού όγκου του Καυκάσου.Κυριότεροι ποταμοί είναι ο Άλυς,ο Ίρις,ο Λύκος και πλήθος παραποτάμων τους,καθώς και μικρότεροι ποταμοί,όπως είναι ο Φάσις προς την Κολχίδα,και ο γνωστός από τον μύθο των Αμαζόνων Θερμόδοντας.

Η θάλασσα που βρέχει τα παράλια του Πόντου,ο Εύξεινος Πόντος ή Μαύρη Θάλασσα ήταν πολύ γνωστός από τους αρχαίους κιόλας χρόνους στους ναυτικούς και τους ιστορικούς,αφού τα ταξίδια της εποχής δεν επέτρεπαν την απομάκρυνση των πλοίων από τις ακτές.

Κατά τον Απολλόδωρο η θάλασσα αυτή ονομαζόταν Άξεινος (Άξενος)" δια το δυσχείμερον και την αγριότητα των περιοικούντων εθνών και μάλιστα των Σκυθικών". Την ονομασία αυτή διαδέχτηκε η αντίθετη ευφημιστική Εύξεινος.Για την μεταβολή αυτή διάφορες εξηγήσεις υπάρχουν,σημαντικότερη από τις οποίες είναι αυτή του Στράβωνα,ο οποίος χαρακτηριστικά αναφέρει: " Ύστεον δε Εύξεινον κεκλήσθαι,των Ιώνων εν τη παραλία αποικίας κτισάντων". Και πραγματικά ο Ελληνισμός είχε διαδοθεί στις ακτές του Εύξεινου από τον 8ο π.Χ.αιώνα.

Η σημαντικότερη αναφορά για τα παράλια του Πόντου και την κατάσταση των εκεί Ελληνικών αποικιών (ζούσαν εχθρικά μεταξύ τους) γίνεται από τον Ξενοφώντα στην γνωστή " Κύρου Ανάβαση" : "Και έφτασαν την πέμπτη μέρα (οι Μύριοι) στο βουνό που το λένε Θήχης.Και όταν οι πρώτοι ανέβηκαν στην κορυφή του,έβγαλαν μεγάλες κραυγές..." . Τρέχοντας τότε ο Ξενοφώντας και άλλοι νομίζοντες ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει άκουσε τους πρώτους να φωνάζουν "θάλαττα,θάλαττα", και να παρακινούν και τους πίσω τους πίσω να πλησιάσουν. " Τότε πια έσπευσαν όλοι και χτυπούσαν τα υποζύγια και τα άλογα για να τρέξουν.Αφού δε έφτανα στη κορυφή οι στρατιώτες αγκαλιαζόντουσαν μεταξύ τους και με τους στρατηγούς δακρύζοντας...." καθώς αντίκρυζαν τα παράλια του Εύξεινου Πόντου.

Και μετά από περιπέτειες μερικών ακόμα ημερών : "...Από εδώ προχώρησαν στην θάλασσα,στην Τραπεζούντα,που ήταν πόλη Ελληνική,στον Εύξεινο Πόντο,αποικία των Σινωπέων στην χώρα των Κόλχων.Εδώ μείνανε τριάντα χρονια περίπου μέρες σε χωριά των Κόλχων και λεηλατούσαν την Κολχίδα.Τρόφιμα πρόσφεραν στον στρατό οι Τραπεζούντιοι και δέχτηκαν τους Έλληνες στην πόλη και τους έδωσαν ακόμη δώρα φιλοξενίας,βοδια,κριθαρένιο αλεύρι και κρασί..."

Με την ίδρυση της Κωνσταντινουπόλεως ο Εύξεινος,και κατ' επέκταση ο Πόντος,άρχισαν να έχουν μεγάλη σημασία,γι' αυτό και η περιοχή απετέλεσε θέατρο συγκρούσεων και διεκδικήσεων για πολλά χρόνια καθώς όλοι οι γύρω λαοί την ήθελαν στην κατοχή τους.Άρχισε λοιπόν να γράφεται η ιστορία του Πόντου σαφώς επηρεασμένη από τις συγκρούσεις αυτές,και με τραγικό αποκορύφωμα τον φοβερό Διωγμό του Ελληνικού στοιχείου από τα πατρογονικά του εδάφη και την εγκατάστασή του στη μητέρα Ελλάδα.
ΠΟΝΤΟΣ - Δ.Ν.Εφραιμίδη - Εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ

________~♈~________