ΜΑΛΤΑ

Η Μάλτα, επίσημα η Δημοκρατία της Μάλτας, είναι ένα μικρό και πυκνοκατοικημένο νησιωτικό κράτος που αποτελείται από ένα αρχιπέλαγος εφτά νησιών στο μέσο της Μεσογείου. Η Μάλτα βρίσκεται ακριβώς νότια της Σικελίας, ανατολικά της Τυνησίας και βόρεια της Λιβύης. Οι επίσημες γλώσσες της χώρας είναι τα μαλτέζικα και τα αγγλικά. Ο ρωμαιοκαθολικισμός είναι η πιο διαδεδομένη θρησκεία. Τα νησιά που αποτελούν τη Μάλτα είχαν διάφορους κατακτητές στο πέρασμα των αιώνων. Η Μάλτα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2004 και είναι η μικρότερη χώρα της Ένωσης τόσο σε πληθυσμό (412.614 κάτοικοι σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009) όσο και σε έκταση (316 τετρ. χλμ.).

 
Γεωγραφία
Χάρτης της Μάλτας

 
Η Μάλτα είναι ένα αρχιπέλαγος στην κεντρική Μεσόγειο, 93 χλμ νότια της Σικελίας. Μόνο τα τρία μεγαλύτερα νησιά Μάλτα, Γκόζο και Κομίνο κατοικούνται. Τα μικρότερα νησιά, όπως η Φίλφλα, το Κομινότο και τα Νησιά του Αγίου Παύλου δεν κατοικούνται. Διάφοροι κόλποι κατά μήκος της ακτογραμμής αποτελούν καλά σημεία για λιμάνια. Το τοπίο χαρακτηρίζεται από χαμηλούς λόφους με σκαλωτά χωράφια. Το ψηλότερο σημείο είναι στο Τα' Ντμέιρεκ στο νησί της Μάλτας στα 253 μέτρα, κοντά στην πόλη Ντίνγκλι. Παρόλο που υπάρχουν κάποια μικρά ποταμάκια κατά τις περιόδους ψηλών βροχοπτώσεων, δεν υπάρχουν μόνιμα ποτάμια ή λίμνες στη Μάλτα. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν κάποια σκόρπια ρυάκια που έχουν φρέσκο νερό ολόχρονα. Τρεχούμενο νερό στο Γκόζο υπάρχει στην κοιλάδα Λουνιάτα. Το Κανάλι της Μάλτας στα βόρεια χωρίζει τη Μάλτα από το νησί της Σικελίας, το μεγαλύτερο ιταλικό και μεσογειακό νησί. Αντίθετα από ό,τι πιστεύεται, το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης δεν βρίσκεται στη Μάλτα, αλλά στο ελληνικό νησί της Γαύδου.

Ιστορία

Η Μάλτα κατοικείται από το 5200 π.Χ. περίπου. Ένας σημαντικός προϊστορικός νεολιθικός πολιτισμός,χαρακτηριζόμενος από μεγαλιθικά κτίσματα, υπήρξε στα νησιά. Τα πρώτα κτίσματα χρονολογούνται από το 3500 π.Χ. και προηγούνται των πυραμίδων της Γκίζα κατά χίλια χρόνια.
Οι Μεγαλιθικοί Ναοί της Μάλτας (Megalithic Temples of Malta) είναι το όνομα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία ομάδα επτά μεγαλιθικών συνόλων που βρίσκονται στα νησιά της Μάλτας και του Γκόζο. Οι ναοί αυτοί θεωρήθηκαν πως κατέχουν εξαιρετική παγκόσμια αξία από την ΟΥΝΕΣΚΟ, η οποία χαρακτήρισε την ομάδα ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, διατηρώντας το ίδιο όνομα.
Αρχικά ο τίτλος του μνημείου πολιτιστικής κληρονομιάς δόθηκε μόνο στους δύο ναούς που απότελούν το σύμπλεγμα Γκγκαντίτζα στο νησί Γκόζο το 1980. Το 1992 όμως ο τίτλος διευρύνθηκε ώστε να περιλαμβάνει και τους υπόλοιπους έξι ναούς που βρίσκονταν στο νησί της Μάλτας.
Οι Ναοί που αποτελούν το σύμπλεγμα των Μεγαλιθικών Ναών της Μάλτας είναι :
Γκγκαντίτζα (Ġgantija),Χαγκάν Κιουίμ (Ħaġar Qim),Μνάτζντρα (Mnajdra),Τα' Χαγράτ (Ta' Ħagrat),Τα' Σκορμπά (Ta' Skorba),Ταρχίεν (Tarxien).
Ο ναός του Άγκαρ Κιμ, ο οποίος χρονολογείται μεταξύ 3500 και 2500 π.Χ., βρίσκεται σε ένα λόφο στο νότιο άκρο του νησιού της Μάλτας. Κοντά στο Άγκαρ Κιμ βρίσκεται ακόμη ένας σημαντικός ναός, το Μνάιντρα. Ο λαός ή κοινότητα που έκτισε αυτά τα οικοδομήματα εξαφανίστηκε. Οι Φοίνικες αποίκισαν τα νησιά γύρω στο 1000 π.Χ. και τα χρησιμοποίησαν ως ορμητήριο από το οποίο έκαναν εξερευνήσεις στη θάλασσα και διεξήγαγαν εμπόριο στη Μεσόγειο.

 
 Ο ναός Mnajdra

Τα νησιά αργότερα κατακτήθηκαν από την Καρχηδόνα (400 π.Χ.) κι έπειτα από τους ρωμαίους (218 π.Χ.). Τα νησιά ευημέρησαν υπό τη ρωμαϊκή κυριαρχία, κατά τη διάρκεια της οποίας θεωρούνταν Municipium και Foederata Civitas. Πολλές ρωμαϊκές αρχαιότητες εξακολουθούν να υπάρχουν, δείχνοντας τους στενούς δεσμούς που είχαν οι κάτοικοι της Μάλτας με τη Ρώμη. Το 60 μ.Χ. επισκέφθηκε τα νησιά ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος λέγεται ότι ναυάγησε στις ακτές του Κόλπου του Αποστόλου Παύλου. Μελέτες των ρευμάτων και των ανέμων που επικρατούν, όμως, δείχνουν είναι πιο πιθανό το ναυάγιο να έγινε κοντά στον Κόλπο του Αγίου Θωμά στη Μαρσασκάλα.

Μετά από μια περίοδο βυζαντινής κυριαρχίας (4ος-9ος αιώνας) και πιθανή λεηλασία από του Βανδάλους, τα νησιά κατακτήθηκαν από τους Άραβες το 870 μ.Χ. Οι Άραβες, που σε γενικές γραμμές ανέχονταν τους χριστιανούς, εισήγαγαν την καλλιέργεια εσπεριδοειδών και βαμβακιού, καθώς και συστήματα άρδευσης. Η αραβική επίδραση είναι πιο εμφανής στα σύγχρονα μαλτέζικα, τα οποία έχουν επίσης πολλές επιδράσεις από τις ρομανικές γλώσσες και γράφονται σε μια διασκευή του λατινικού αλφαβήτου.

Η Πολιορκία της Μάλτας

Η αραβική κυριαρχία κράτησε μέχρι το 1091, όταν τα νησιά τα κατέλαβαν οι Νορμανδοί της Σικελίας. Έπειτα η Μάλτα κατακτήθηκε από το Ανζού (Γαλλία), το Χοχενστάουφεν (Γερμανία) και το Βασίλειο της Αραγονίας (1283). Αυτή την περίοδο καθιερώθηκαν και οι Μαλτέζοι ευγενείς, με κάποιους να χρονολογούνται από το 1400. Περίπου 32 τίτλοι ευγένειας χρησιμοποιούνται και σήμερα.

Το 1530 ο Άγιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας Κάρολος Ε' της Ισπανίας έδωσε τα νησιά στο Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. (Το Βασίλειο της Αραγονίας κατείχε τα νησιά ως μέρος της Μεσογειακής του αυτοκρατορίας για κάποιο διάστημα.) Αυτοί οι ιππότες, ένα στρατιωτικό θρησκευτικό τάγμα που είναι σήμερα γνωστό ως οι "Ιππότες της Μάλτας", διώχθηκαν από τη Ρόδο από τους Οθωμανούς το 1552. Άντεξαν μεγάλη πολιορκία από τους Οθωμανούς το 1565, οι οποίοι την εποχή εκείνη είχαν πολύ μεγάλη δύναμη. Μετά από αυτό αποφάσισαν να ενισχύσουν τις οχυρώσεις τους, ιδιαίτερα στην περιοχή του εσωτερικού λιμανιού όπου κτίστηκε η νέα πόλη Βαλέτα.

Αίθουσα στο παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου στη Ρόδο

Η κυριαρχία των Ιπποτών τέλειωσε όταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης κατέλαβε τη Μάλτα καθ' οδόν για την Αίγυπτο το 1798. Ξεγελώντας τους, ο Ναπολέων ζήτησε από τους Ιππότες να αράξει στο λιμάνι για προμήθειες και μετά, αφού μπήκε μέσα στη Βαλέτα, έστρεψε τα όπλα του εναντίον των οικοδεσποτών του. Ο διοικητής των Ιπποτών συνθηκολόγησε και ο Ναπολέων έμεινε στη Μάλτα για λίγες μέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων ρήμαξε συστηματικά την κινητή περιουσία του Τάγματος, και εγκαθίδρυσε δική του διοίκηση. Έπειτα έφυγε για την Αίγυπτο, αφήνοντας στη Μάλτα σημαντική στρατιωτική δύναμη.

Οι Γάλλοι κατακτητές δεν ήταν καθόλου δημοφιλείς, κυρίως λόγω της αρνητικής τους στάσης έναντι στη θρησκεία.Οι οικονομικές και θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις δεν άρεσαν στους πολίτες, οι οποίοι εξεγέρθηκαν με αποτέλεσμα οι Γάλλοι να περιοριστούν στις οχυρώσεις. Η Μεγάλη Βρετανία, μαζί με το Βασίλειο των Δύο Σικελιών, έστειλε πολεμοφόδια και βοήθεια στους εξεγερθέντες. Η Βρετανία έστειλε επίσης ναυτικό για να αποκλείσει τα νησιά. Οι απομονωμένες γαλλικές δυνάμεις παραδόθηκαν το 1800 και το νησί έγινε βρετανικό προτεκτοράτο.

Το 1814, βάσει της Συνθήκη των Παρισίων, η Μάλτα έγινε επίσημα μέρος της Βρετανικής αυτοκρατορίας και χρησιμοποιήθηκε ως διαμετακομιστικός σταθμός και αρχηγείο του στόλου. Η θέση της Μάλτας, στα μέσα μεταξύ του Γιβραλτάρ και της Διώρυγας του Σουέζ, αποδείχτηκε στρατηγικής σημασίας και θεωρείτο σημαντικός σταθμός προς την Ινδία.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο βρετανικός στόλος στη Μεσόγειο, ο οποίος την εποχή εκείνη συνεισέφερε στο εμπόριο του νησιού όσο κανείς άλλος παράγοντας, μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια για οικονομικούς λόγους. Η Μάλτα έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της γειτνίασής της με τις ναυτιλιακές γραμμές των Δυνάμεων του Άξονα. Η γενναιότητα των Μαλτέζων στον μακρύ αγώνα κατά των εχθρικών επιθέσεων ώθησε τον βασιλιά Γεώργιο Στ' να απονείμει στις 15 Απριλίου 1942 τον Σταυρό του Γεώργιου συλλογικά στη Μάλτα, ως "μαρτυρία για τον ηρωισμό και την αφοσίωση που θα μείνει στην ιστορία". Το έμβλημα του Σταυρού του Γεώργιου εμφανίζεται στη σημαία της Μάλτας, με κόκκινο περίγραμμα.

Μετά τον πόλεμο και μια σύντομη περίοδο πολιτικής αστάθειας λόγω των ανεπιτυχών προσπαθειών του Εργατικού Κόμματος της Μάλτας για ενσωμάτωση με το Ηνωμένο Βασίλειο, δόθηκε στη Μάλτα στις 21 Σεπτεμβρίου 1964 ανεξαρτησία. Βάσει του συντάγματος του 1964, η Ελισάβετ Β' ήταν αρχικά και Βασίλισσα της Μάλτας, ενώ η εκτελεστική εξουσία ασκείτο από έναν κυβερνήτη ο οποίος την εκπροσωπούσε. Στις 13 Δεκεμβρίου 1974, όμως, η Μάλτα έγινε δημοκρατία εντός της Κοινοπολιτείας, με τον πρόεδρο ηγέτη της χώρας. Συμφωνία άμυνας η οποία υπογράφηκε αμέσως μετά την ανεξαρτησία (και έτυχε επαναδιαπραγμάτευσης το 1972) έληξε στις 31 Μαρτίου 1979, όταν αποσύρθηκαν οι βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η Μάλτα υιοθέτησε επίσημα πολιτική ουδετερότητας το 1980 και για σύντομο χρονικό διάστημα διατέλεσε μέλος του Κινήματος των Αδεσμεύτων. Στη Μάλτα έγινε το 1989 η ιδιαίτερης σημασίας συνάντηση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους (πατέρα) και του Σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η οποία ήταν η πρώτη τους κατ' ιδίαν συνάντηση και σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. 

Η Μάλτα προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1 Μαΐου 2004 και εντάχθηκε στην Ευρωζώνη το 2008.
 

Οικονομία

Μέχρι το 1800 η Μάλτα είχε λίγες βιομηχανίες εκτός από το βαμβάκι, τον καπνό και τη ναυπηγική. Το ναυπηγείο χρησιμοποιήθηκε αργότερα από τους Βρετανούς για στρατιωτικούς σκοπούς. Σε καιρό πολέμου η οικονομία της Μάλτας ευημερούσε λόγω της στρατηγικής της θέσης. Αυτό φάνηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κριμαίας, το 1854, και επηρέαζε όχι μόνο όσους είχαν κάποιο στρατιωτικό ρόλο, αλλά και τους τεχνίτες.

Το 1869 το άνοιγμα της Διώρυγας του Σουέζ ωφέλησε πολύ τη μαλτέζικη οικονομία, καθώς αυξήθηκαν κατά πολύ τα πλοία που χρησιμοποιούσαν το λιμάνι. Η χρήση του λιμανιού της Μάλτας ως διακομιστικού σταθμού για ανεφοδιασμό απέφερε πολλά οφέλη στον πληθυσμό του νησιού.

Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα η οικονομία άρχισε να χειροτερεύει και μέχρι τη δεκαετία του 1940 έφτασε σε κρίσιμο σημείο. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στην δυνατότητα των εμπορικών πλοίων να κάνουν μεγαλύτερα ταξίδια χωρίς να χρειάζονται πολλούς σταθμούς για ανεφοδιασμό.

Σήμερα, οι κύριες πηγές της οικονομίας της Μάλτας είναι ο ασβεστόλιθος, η καλή γεωγραφική της θέση και το παραγωγικό ανθρώπινό της δυναμικό. Η Μάλτα παράγει μόνο το 20% των αναγκών της για τρόφιμα, έχει λιγοστές προμήθειες πόσιμου νερού και δεν έχει δικές της πηγές ενέργειας. Η οικονομία εξαρτάται από το διεθνές εμπόριο (ως σταθμός πλοίων), την βιομηχανία (ιδίως ηλεκτρονικών και υφασμάτων) και τον τουρισμό. Η τουριστική υποδομή βελτιώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια και υπάρχουν πολλά καλά ξενοδοχεία στο νησί.

Η Μάλτα πρόσφατα ιδιωτικοποίησε κάποιες εταιρείες που ελέγχονταν από το κράτος και ελευθεροποίησε την αγορά, μέσα στα πλαίσια της προετοιμασίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έγινε την 1 Μαΐου 2004. Η Μάλτα και η Τυνησία συζητούν σήμερα την εμπορική εκμετάλλευση του θαλάσσιου υπεδάφους που βρίσκεται μεταξύ των δύο χωρών, κυρίως σε αναζήτηση πετρελαίου.

Η κυβέρνηση της Μάλτας μπήκε στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών τον Μάιο του 2005 και υιοθέτησε ως νόμισμά της την 1 Ιανουαρίου 2008 το ευρώ, το οποίο αντικατέστησε τη μέχρι τότε ισχύουσα Λίρα Μάλτας.

Η μουσική της Μάλτας

Παρόλο που η σημερινή μουσική της Μάλτας είναι κυρίως δυτική, η παραδοσιακή μαλτέζικη μουσική περιλαμβάνει το "għana" (προφ. άανα). Στο άανα δύο ή τρία άτομα, υπό τον ήχο μιας κιθάρας, αυτοσχεδιάζουν στίχους τραγουδιστά και έρχονται σε κάποιου είδους συζήτηση-αντιπαράθεση. Αυτό έχει ως στόχο να δημιουργήσει μια φιλική και αστεία ατμόσφαιρα, και παίρνει χρόνια μέχρι να μάθει κάποιος καλά την τέχνη αυτού του αυτοσχεδιασμού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η μελωδία του αυτοσχεδιασμού τραγουδιέται σε αραβική κλίμακα, ενώ το όργανο παίζει σε κλίμακα ευρωπαϊκής μουσικής.
Η παραδοσιακή μαλτέζικη μουσική χρησιμοποιεί πολύ την κιθάρα και το ντέφι. Η οργανική μουσική λέγεται ντακάκα. Οι ορχήστρες πνευστών, με έντονες ισπανικές και ιταλικές επιδράσεις, είναι επίσης δημοφιλείς στα ετήσια πανηγύρια που γίνονται σε πόλεις και χωριά.

 πηγή: Βικιπαιδεία

__________________________