Μοίρες

Οι τρεις Μοίρες σε φλαμανδικό χαλί τοίχου του 16ου αιώνα
The Triumph of Death, or The Three Fates(+)

Ονομασία θεοτήτων της αρχαίας Ελλάδας, που η ύπαρξή τους ήταν άρρηκτα δεμένη με την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου. Οι πρόγονοί μας πίστευαν ότι οι τρεις θεές που λεγόντουσαν Μοίρες και που ήταν η Κλωθώ, η Λάχεση κι η Άτροπος, ήταν αυτές που όταν γεννιόταν ο καινούριος άνθρωπος, όριζαν τη διάρκεια της ζωής. Αυτές δηλαδή αποφάσιζαν αν το νεογέννητο θα περάσει καλή ζωή, ευχάριστη, άνετη, εύκολη ή αν θα του φορτώσουν στην πλάτη όλα τα κακά του κόσμου στενοχώριες, δυσκολίες κλπ.

Καθόριζαν δηλαδή το πεπρωμένο όπως λέμε.

Ο όρος Μοίρες, πάρθηκε απ' το μοίρα, που σημαίνει το μέρος, το μερίδιο. Εννοούνταν το μερίδιο απ' τη ζωή και τα καλά της, που έπεφτε στον κάθε άνθρωπο.

Η έννοια της Μοίρας υπάρχει στους αρχαίους από πολύ παλιά. Κι ο Όμηρος ανάφερε το πεπρωμένο, που εκφραζότανε με δυο ονόματα: Αίσα και Κηρ. Η πρώτη καθόριζε την τύχη της ζωής του ανθρώπου, η δεύτερη του έφερνε το θάνατο. Ως θεότητες αναφέρονται πρώτα απ' τον Ησίοδο.

Η Κλωθώ, η γεροντότερη απ' τις τρεις (λεγόταν έτσι γιατί κρατούσε κι έκλωθε το νήμα της ζωής), ξετύλιγε το νήμα της ζωής κι ο άνθρωπος μεγάλωνε, έμπαινε στην κοινωνία. Το αν αυτή η ζωή ήταν καλή ή όχι αποφασιζόταν απ' τη Λάχεση, που κρατούσε στα χέρια ένα αδράχτι και τύλιγε σιγά - σιγά το νήμα αυτό. Τέλος η μικρότερη, η Άτροπος, με το ψαλίδι που κρατούσε, έκοβε μια ορισμένη στιγμή το νήμα κι ο άνθρωπος πέθαινε.

Γύρω απ' το θέμα των Μοιρών, τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στη νεότερη, είναι φτιαγμένες μια σειρά από δοξασίες, που παρουσιάζουν τις Μοίρες διαφορετικά η καθεμιά. Το κοινό είναι ότι αυτές ήταν το πεπρωμένο του άνθρώπου.

Οι αρχαίοι πίστευαν απ' τη μια μεριά ότι αυτές ήταν οι κόρες της Νύχτας. Γι' αυτό ήταν σκοτεινές και δύστροπες, σκληρές και δεν έπαιρναν από παρακάλια κι εξευμενισμούς. Απ' την άλλη υπήρχε η αντίληψη πως ήταν κόρες του άρχοντα του Ολύμπου, του Δία και της Θέμιδας. Κατά μερικούς, ζούσαν ψηλά στον Παρνασσό κι από κει παρατηρούσαν όσα συνέβαιναν στον κόσμο. Κατ' άλλους, οι Μοίρες κατοικούσαν μόνο στον Άδη κι είχαν αρχηγό τους το θεό της άλλης ζωής, τον Πλούτωνα.

Μα και η νεότερη λαϊκή παράδοση αναφέρεται στις Μοίρες, χωρίς να τους δίνει ιδιαίτερα ονόματα και χωρίς να τις θεωρεί θεότητες. Αντίθετα, η γνώμη γι' αυτές στους νεότερους χρόνους δεν είναι αρκετά ευνοϊκή. Πιστεύεται πως είναι ξωτικά, με τη μορφή γερασμένων γυναικών, που παρακολουθούν κάθε γέννα και ραίνουν το μωρό με τα καλά της ζωής ή με τ' άσχημα.

Συχνά γίνονται προσπάθειες να τις καλοπιάσουν, γι' αυτό σε μια γωνιά του δωματίου στρώνεται ειδικό τραπέζι για τις τρεις επισκέπτριες.

Στην Πλατωνική Πολιτεία (Βιβλίο Ι. πργρ.617c) οι τρεις Μοίρες (Λάχεσις, Κλωθώ και Άτροπος) ἀναφέρονται ως θυγατέρες τής Ανάγκης, που κάθονται σε ίσες αποστάσεις γύρω από το αδράχτι της. Λευκοφορεμένες και με στέμματα στα κεφάλια τους, πάνω σε θρόνο η κάθε μία, συνοδεύουν το αρμονικό τραγούδι τών Σειρήνων, ψάλλοντας η Λάχεσις τα περασμένα, η Κλωθώ τα παρόντα και η Άτροπος τα μέλλοντα. Κάθε μία από τις τρεις Μοῖρες, συμβάλλει στην περιστροφική κίνηση τών κύκλων τού αδραχτιού, η Κλωθώ μεν βοηθώντας με το δεξί της χέρι στην περιστροφή τού εξωτερικού κύκλου τού αδραχτιού, η Άτροπος με το αριστερό χέρι συμβάλοντας στην περιστροφή τών εσωτερικών κύκλων και η Λάχεσις, πότε με το δεξί και πότε με το αριστερό χέρι, συμβάλοντας και στα δύο είδη περιστροφών.
πηγή βικιπαιδεία

~*~