Κυριακή 19 Μαΐου 2013

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ








Εκάεν και το Τσάμπασιν
Και επέμναν τα τουβάρια γιαρ γιαρ αμάν
Και ρούξαν σο χουρτάρεμαν
Το Ορτούς τα παλληκάρια γιαρ γιαρ αμάν

Κεν έκαεν καεμάνιεν
Τ Ορτούς το Παρχάρ
Κεν εκεί τιδέν και επέμνεν
Μονάχον σαχταρ!

Εκάεν και το Τσάμπασιν
Γιαβρούμ τιδέν και επέμνεν
Ράσα και λειβαδότοπα
Άλλο χορτάρ και φέρνε

Τρανόν Γιαγκούν σο Τσάμπασιν
Σπίτε και θα απόμενε γιαρ γιαρ αμάν
Τρανοί μικροί φτωχοί ζεγκίν
Ουλ καθούνταν και κλαίνε γιαρ γιαρ αμάν


Κλαίν τα πουλόπα τη θεού
Κλαίν τα πεγαδομάτα γιαρ γιαρ αμάν
Κλαίει το Τσαμπλούκ το Καρακιόλ
Κλαιν τ' έμορφα τ' ελάτια γιαρ γιαρ αμάν


Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ από τους εθνικιστές είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό΄ οι πληθυσμοί εκτοπίζονταν τον χειμώνα και την εξόντωση την πραγματοποιούσε, σε μεγάλο βαθμό, η ίδια η φύση. Οι εκτοπισμένοι δεν οδηγούνταν σε Άουσβιτς, αλλά η ίδια η πορεία ήταν ένα Άουσβιτς.

Οι Τούρκοι στον Πόντο άρχισαν με την επιστράτευση όλων των αντρών από 15 έως 45 ετών και την αποστολή τους στα τάγματα εργασίας. Η πλειονότητά τους στάλθηκε στις περιοχές μεταξύ Σεβάστειας και Βαν για την κατασκευή δρόμων 12. Παράλληλα, αμφισβήτησαν το δικαίωμα των Ελλήνων να ασκούν ελεύθερα το επάγγελμά τους και επιπλέον απαγόρευσαν στους μουσουλμάνους συνεργάζονται με αυτούς επαγγελματικά, με την ποινή της τιμωρίας από τις στρατιωτικές αρχές. Κατ’ αρχάς οι άτακτες ορδές των Τούρκων επιτίθονταν στα απομονωμένα ελληνικά χωριά κλέβοντας, φονέυοντας, αρπάζοντας και βιάζοντας13. Σε έγγραφο Αυστριακού υπουργού Εξωτερικών προς το Βερολίνο, σχετικά με την πολιτική των συμμάχων τους, αναφέρονται τα εξής:
« Η πολιτική των Τούρκων είναι μέσω μιας γενικευμένης καταδίωξης του ελληνικού στοιχείου, να εξοντώσει τους Έλληνες ως εχθρούς του Κράτους, όπως πριν τους Αρμένιους. Οι Τούρκοι εφαρμόζουον τακτική εκτόπισης των πληθυσμών, δίχως διάκριση και δυνατότητα επιβίωσης, απ’ τις ακτές στο εσωτερικό της  χώρας, ώστε οι εκτοπιζόμενοι να είναι εκτεθειμένοι στην αθλιότητα και τον θάνατο από πείνα. Τα εγκαταλειπόμενα σπίτια των εξοριζομένων λεηλατούνται από τα τουρκικά τάγματα τιμωρίας ή καίονται και καταστρέφονται. Και όλα τα άλλα μέτρα τα οποία εις τους διωγμούς των Αρμενίων ευρίσκοντο εις  διάταξιν, επαναλαμβάνονται τώρα εναντίον των Ελλήνων»14.

Οι Αυστρογερμανοί διαπίστωναν ότι η πολιτική της γενικευμένης εθνικής εκκαθάρισης υπαγορεύτηκε από την παντουρκιστική ιδεολογία που τότε κυριαρχούσε στους τουρκικούς πληθυσμούς, καθώς και από  «τη βουλιμία των Τούρκων για την πλούσια ελληνική περιουσία»15 Οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν πρωτοφανείς μεθόδους για την εξόντωση των Ελλήνων, όπως την εκτόπιση των πληθυσμών μέσα στον χειμώνα, χωρίς να επιτρέπουν στους εκτοπιζόμενους να πάρουν μαζί τους ούτε τρόφιμα, ούτε στρώματα. Δεν επέτρεπαν τη στάθμευση των εκτοπιζόμενων σε κατοικημένα μέρη, αλλά μόνο σε μέρη έρημα και εκτεθειμένα στις άσχημες καιρικές συνθήκες, με βασικό στόχο την εξόντωσή τους, εφόσον θα ήταν αναγκασμένοι να διαμένουν στην ύπαιθρο και επιπλέον δεν θα μπορούσαν να προμηθευτούν τρόφιμα. Ααπαγόρευαν στους εκτοπιζόμενους να δώσουν βοήθεια στους γέρους γονείς ή στα ανήλικα παιδιά και στους αρρώστους, οι οποίοι εκγαταλείπονταν στα φαράγγια και στα δάση και πέθαιναν από την πείνα ή αποτελειώνονταν από τους στρατιώτες. Τα κυβερνητικά και αστυνομικά όργανα οδηγούσαν τους μετατοπιζόμενους σε ειδικούς λουτρώνες, οι οποίοι ιδρύθηκαν δήθεν για στρατιωτικούς λόγους. Εκεί τους εξανάγκαζαν να λουστούν με την επίκληση λόγων υγιεινής.Έβαζαν κατά εκατοντάδες άντρες, γυναίκες και παιδιά στα λουτρά, γυμνούς με θερμοκρασία 40 βαθμών. Τα ενδύματά τους εν τω μεταξύ λεηλατούνταν. Όταν έβγαιναν από το λουτρό, τους ανάγκαζαν να παραταχθούν στο χιόνι με θερμοκρασία κάτω του μηδενός, και να περιμένουν την επίσκεψη του αστυνόμου για καταμέτρηση, ο οποίος ποτέ δεν ερχόταν σε λιγότερο από μία ώρα. Έπειτα, επί μία ακόμη ώρα περίμεναν τον γιατρό για ιατρική επιθεώρηση. Κατά την επιθεώρηση χαρακτηρίζονταν άρρωστοι οι νεότεροι και υγιέστεροι, οι οποίοι θανατώνονταν κατά την αποστολή τους στο νοσοκομείο16.


Οι γαλλικές μυστικές αναφορές βρίθουν από στοιχεία για τις εκτοπίσεις αυτής περιόδου. Σε αναφορά που βασίζεται σε στοιχεία του γιού του Ντζεμάλ πασά, σημειώνεται: «Εδώ και έξι βδομάδες, σφαγές Ελλήνων κατά μάζες έλαβαν χώρα. Ο αριθμός των φονευθέντων φτάνει στις 40.000». Στις 5 Οκτωβρίου η Υπηρεσία Πληροφορών του γαλλικού Γενικού Επιτελείου Στρατού αναφέρει: «Από σοβαρές πηγές, 50.000 άτομα εξορίστηκαν στο εσωτερικό με τις γνωστές ήδη συνθήκες. Ο ελληνισμός των ακτών της Μαύρης Θάλασσας υπέστη απόλυτη εξόντωση»17.

Ήταν τέτοια η ένταση και η έκταση των διωγμών, ώστε ακόμη και οι σύμμαχοι των Τούρκων διατύπωσαν εγγράφως τις αντιρρήσεις τους. Ο μαρκήσιος Παλαβίτσίνι έγραφε τον Ιανουάριο του 1918: «Είναι σαφές ότι οι εκτοπισμοί του ελληνικού στοιχείου δεν υπαγόρεύονται ουδαμώς από στρατιωτικούς λόγους και επιδιώκουν κακώς εννοουμένως πολιτικούς σκοπούς»18. Την ίδια άποψη εξέφραζαν και σώφρονες Τούρκοι, όπως ο Βεχήμπ πασάς, ο οποίος υποστήριζε ότι ο εκτοπισμός των Ελλήνων ήταν περιττός από στρατιωτικής άποψης19. Σχεδόν συγχρόνως ο Αυστριακός πρόξενος της Αμισού Κβιατκόφσκι ανέφερε σε υπηρεσιακή επιστολή του ότι ο εκτοπισμός των Ελλήνων της ποντιακής παραλίας εντασσόταν στο πλαίσιο του προγράμματος των Νεότουρκων, με το οποίο επιδιωκόταν η εξασθένηση του χριστιανικού στοιχείου. Ο ίδιος θεωρούσε ότι η καταστροφή αυτή θα είχε μεγαλύτερη απήχηση στην Ευρώπη απ’ ότι οι σφαγές που είχαν διαπράξει κατά των Αρμενίων20. Οι φόβοι του Κβιατκόφσκι εδράζονταν στη διαπίστωσή του ότι η καθολική εξόντωση τους ελληνικού στοιχείου ήταν επιθυμία του τουρκικού λαού21. Εξάλλου υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι είχαν δηλώσει στον ίδιο: «Τελικά πρέπει να κάνουμε με τους Έλληνες ό,τι κάναμε με τους Αρμένιους.[...] Πρέπει με τους Έλληνες, τώρα να τελειώνουμε»22.

Εξάλλου και ο ίδιος ο Ταλαάτ (ο οποίος είχε λάβει τους τίτλους του πασά και του μεγάλου βεζίρη) είχε αναφέρει ότι «βλέπει να πλησιάζει η αναγκαιότητα, να ξοφλήσει με τους Έλληνες, ακριβώς όπως παλαιότερα και με τους Αρμένιους»23.

Η επιτροπή του ελληνικού Υπουργείου Περιθάλψεως που στάλθηκε στον μικρασιατικό Πόντο κατέγραψε με λεπτομέρειες τις μεθόδους που χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι για την εξόντωση των Ελλήνων. Στις εκθέσεις της επιτροπής του υπουργείου, που έφτσε στον Πόντο το 1919 με αποστολή την καταγραφή των προβλημάτων του ελληνικού πληθυσμού, αναφέρονταν οι τρόποι που χρησιμοποιήθηκαν για τη θανάτωση περισσότερων από 200.000 ατόμων24. Εκτός από την περιοχή του Πόντου, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν διώξεις κατά του ελληνικού πληθυσμού του Καυκάσου. Το 1915, όταν ο τουρκικός στρατός προέλαυνε στην περιφέρεια του Καρς, πλήθη Ελλήνων προσφύγων εγκατέλειπαν τις περιοχές τους φοβούμενοι τις σφαγές25.

Σε αναλυτική έκθεση που υπεβλήθη στον συνταγματάρχη Κ.Κατεχάκη, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ελληνικής στρατιωτικής αποστολής που έδρευε την Κωνσταντινούπολη, αναφέρονται με λεπτομέρειες οι απώλειες. Στην επαρχία Αμασείας από 136.798 Έλληνες εκτόπισαν τους 73.375, από τους οποίους διαπιστώθηκε μόλις το 30% . Από την επαρχία  Νεοκαισαρείας εκτόπισαν 25.000 άτομα από συνολικό πληθυσμό 97.450. Από τους εκτοπισμένους επέστρεψε μόλις 6%. Η επαρχία Κολωνείας καταστράφηκε εξολοκλήρου και ελάχιστοι Έλληνες κατάφεραν να διασωθούν. Από τους 167.450 Έλληνες της επαρχίας Χαλδίας –Κερασούντος εκτοπίστηκαν οι 90.000, ενώ 45.000 κατέφυγαν στη Ρωσία. Από τους εκτοπισμένους διασώθηκε το 20%. Από την επαρχία Τραπεζούντας, στην οποία κατοικούσαν 55.000 Έλληνες, εξορίστηκαν 5.000 άτομα, ενώ 26.000 διέφυγαν στη Ρωσία. Από τους εκτοπισμένους επέστρεψαν 400 άτομα. Από την επαρχία Ροδοπόλεως, από συνολικό αριθμό 24.000 Ελλήνων εκτοπίστηκαν 4.080 άτομα, ενώ 4.800 διέφυγαν προς Ρωσία. Η έκθεση επισημαίνει:
«Καθ’ όλον τον Πόντον η καταστροφή του Ελληνικού στοιχείου είναι κολοσσιαία και η μεν ύπαιθρος χώρα απώλεσε τα 75% του πληθυσμού αυτής, αι δε πόλεις το 30% και η γενική κατάστασις σήμερον κατά τούτο μόνο μετεβλήθη καθ’ όσον μετά την ανακωχήν έπαυσαν οι εκτοπισμοί, οι συστηματικαί και αθρόαι εξορίαι και η στρατολογία των ημετέρων»26.

Ο Rene Paux αναφέρει ότι τα θύματα στον μικρασιατικό Πόντο έφτασαν τις 257.019 27.



Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ.

«Η γενοκτονία αλλά τούρκα είναι βουβή, πονηρή, ανατολίτικη, δεν έχει θεωρητικά background, αλλά μάλλον πλιατσολογικά. Οι καλούμενες εκτοπίσεις, εξορίες των κατοίκων ολόκληρων χωριών, οι εξοντωτικές εκείνες οδοιπορίες μέσα στο χιόνι των γυναικόπαιδων και των γερόντων – οι άντρες βρίσκονταν ήδη στα τάγματα εργασίας ή στο στρατό – δεν οδηγούν φυσικά σε κανένα Ausschwitz με τους διαβολικά οργανωμένους μηχανισμούς της φυσικής εξόντωσης του ανθρώπου –όχι!  Ήταν όμως ένα Ausschwitz εν ροή, οι άνθρωποι πέθαιναν καθ’ όδόν, δεν περπατούσαν για να φτάσουν κάπου. Όχι. Περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες, την παγωνιά, την πείνα, τον εξευτελισμό του ανθρώπου. Αυτό ήταν το διαβολικό σύστημα, πονηρά οργανωμένο. Δεν υπήρχε στο τέρμα κανένα  Ausschwitz, γιατί για τους περισσότερους δεν υπήρχε τέρμα. Το ταξίδι προς το θάνατο ήταν ο θάνατος, όχι το τέρμα του ταξιδιού».

( Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, Γενοκτονία στον Εύξεινο Πόντο. Διπλωματικά Έγγραφα από τη Βιέννη, 1909-1918).




Υποσημειώσεις

12. Για τις μορφές αυτές των διώξεων βλ. στις αναμνήσεις του Γερμανού Καραβαγγέλη, ο οποίος από το 1908 είχε αναλάβει μητροπολίτης Αμασείας : Αντιγόνη Μπέλλου-Θρεψιάδη, Μορφές Μακαδονομάχων και τα Ποντιακά , Αθήνα 1992.
13. Οι διαπιστώσεις αυτές έγιναν στις 4 Σεπτεμβρίου 1917 από το 2ο Γραφείο του γαλλικού Γενικού Επιτελείου Στρατού (Χάρης Τσιρκινίδης. Ό.π.).
14. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Οι διωγμοί των Ελλήνων του Πόντου(1908-1918), ό.π.,σελ 11. Το σύνολο των διπλωματικών εγγράφων από τη Βιέννη και το Βερολίνο που αφορούν στη γενοκτονία των Ποντίων μέχρι το 1918 δημοσιεύτηκαν στο: Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Γενοκτονία στον Έυξεινο Πόντο, Διπλωματικά Έγγραφα από τη Βιέννη(1909-1918), Θεσσαλονιή, εκδ. Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης, 1995.
15. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, ο.π., σελ 140
16. Τις τεχνικές εξόντωσης τις καταγγέλλει η Κεντρική Επιτροπή των Ποντίων το 1919 (ΑΥΕ, ΚΥ,ΥΑΚ 1919/4Α,Μιχ. Χρ. Αιλιανός, ο.π., σελ 85-86).
17. Χάρης Τσιρκινίδης, ο.π.,σ.94
18. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Οι διωγμοί των Ελλήνων του Πόντου (1918-1919), βάσει των Ανεκδότων Εγγράφων και Κρατικών Αρχείων της Αυστροουγγαρίας, ο.π.,σ.13
19. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Γενοκτονία στον Έυξεινο Πόντο, Διπλωματικά Έγγραφα από τη Βιέννη(1909-1918),ο.π., σ. 161.
20. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Οι διωγμοί των Ελλήνων του Πόντου(1908-1919), βάσει των Ανεκδότων Εγγράφων και Κρατικών Αρχείων της Αυστροουγγαρίας, ο.π.
21. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Γενοκτονία στον Έυξεινο Πόντο, Διπλωματικά Έγγραφα από τη Βιέννη(1909-1918),ο.π., σ. 161.
22. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης,ο.π.,σ.139-140.
23. Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης,ο.π.,σ.115
24.Ριζούντος, «Τα γεγονότα της Ριζούντος», εφημ. Ελευθέριος Πόντος, Βατούμι, αριθ. 4,26 Ιουνίου 1919, Μιχ.Χρ. Αιλιανός, ο.π.,σ.85-86.
25. N.G.Volkof, Kavkaski etbnografitseski sbornik, Μόσχα, εκδ.Νάουσα, 1969,σ.9.
26. AYE, KY, YAK 1919/A/4α.
27. Rene Paux, Deportation et Repatriement Crecs en Turquie, Παρίσι 1919.




Κεφ 12.3 Η γενοκτονία στον Πόντο :  ‘’Le massarpe blanc’’
Η γενοκτονία από τον τουρκικό εθνικισμό
Βλάσης Αγτζίδης
Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

__


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου